P     R      E     S      S                           

INFORMACJA PRASOWA

            Centrum Informacyjne Rządu  

Warszawa, 24 maja 1999 r.

Propozycje zmian w podatkach

Założenia i główne kierunki zmian

Jaki jest cel zmian w podatkach?

Zmiany w systemie podatkowym są elementem realizacji strategii finansów publicznych i rozwoju gospodarczego Polska 2000-2010, przyjętej w kwietniu bieżącego roku przez Rząd. Zmiany w systemie podatkowym mają sprzyjać przede wszystkim tworzeniu nowych, konkurencyjnych miejsc pracy, tak aby zmniejszać jawne i ukryte bezrobocie. W Polsce, która jest krajem na dorobku szczególnie ważne jest aby ludziom opłacało się pracować więcej i efektywniej.

Aby zrealizować wyznaczony cel trzeba obniżyć i uprościć podatki.

Od czego zależy obniżenie podatków?

Po pierwsze - od zmniejszenia marnotrawstwa w wydatkach publicznych.

Państwo nakłada na obywateli podatki aby móc sfinansować swoje wydatki. Te dzielą się na wydatki związane z pełnieniem przez państwo jego najważniejszej roli, czyli zapewnieniu bezpieczeństwa ludziom (wydatki na policję, wojsko i wymiar sprawiedliwości), rozwój infrastruktury (drogi, mosty) oraz na inne, głównie konsumpcyjne.

Im więcej pieniędzy państwo wydaje, tym większe nakłada podatki na swoich obywateli. Chcąc obniżyć podatki należy zatem zmniejszyć wydatki państwa. Wielkość tych wydatków – a zatem i podatków – zależy jednak nie tylko od potrzeb, ale również od sposobu wydawania przez państwo pieniędzy podatników. Jeżeli są marnotrawione, wydawane nieuczciwie i nieefektywnie, to płacą za to wszyscy podatnicy. Wysokie stawki podatków finansują wtedy marnotrawstwo i niegospodarność. Aby więc obniżyć stawki podatków należy położyć kres niegospodarności państwa.

Po drugie - od eliminacji przywilejów podatkowych.

Liczne – hojnie dotychczas rozdawane przez ustawodawcę pod wpływem nacisków politycznych - preferencje, czyli zwolnienia, odliczenia i ulgi podatkowe powodują, że system podatkowy staje się bardzo skomplikowany i niejasny, nie zasługuje także na miano sprawiedliwego.

Należy postawić sobie pytanie - czy ulgi są korzystne dla ludzi?

z ulg korzystają głównie ludzie bogaci – tylko tych stać na wysokopłatne porady doradców podatkowych. Dla przykładu w 1997 r. z ulg skorzystało 39% relatywnie uboższych podatników (pierwszy próg podatkowy) i aż 90% podatników z trzeciego progu, czyli najbogatszych!

zwolnienia powodują, że znaczna część ludzi w ogóle nie płaci podatków dochodowych.

są patogenne, czyli motywują ludzi – tych, którzy potrafią “poruszać się w gąszczu przepisów” - do szukania luk podatkowych i unikania obowiązku płacenia podatków.

komplikują system podatkowy, sprawiają, że jest niezrozumiały dla przeciętnych ludzi.

dużo “kosztują” budżet państwa, czyli – jeżeli wydatki państwa nie maleją - uniemożliwiają obniżenie stawek podatku.

Za preferencje dla wybranych płacą pozostali podatnicy – wysokie i liczne przywileje są finansowane przez wysokie stawki podatków. Dlatego nie można obniżyć stawek bez likwidacji największych ulg.

Podsumowując zatem: aby zmniejszyć podatki należy zracjonalizować sposób gospodarowania pieniędzmi podatników i wyeliminować przywileje dla wybranych grup podatników.

Zmiany w podatku dochodowym od osób prawnych

Reforma podatku dochodowego od osób prawnych rozpocznie się w 2000 r. Planuje się stopniowe dojście do stanu docelowego w latach 2000 – 2003.

Stawki

Stawka podatku dochodowego od osób prawnych zostanie obniżona o ponad jedną trzecią w stosunku do stawki dziś obowiązującej, czyli do poziomu 22% podstawy opodatkowania. Stawka będzie obniżana stopniowo w latach 2000 – 2003 według niżej przedstawionego harmonogramu:

Tabela: Harmonogram zmian stawki CIT

źródło: Ministerstwo Finansów

Stawka podatku dochodowego od przedsiębiorstw (CIT) będzie jedną z najniższych na świecie. Uczyni Polskę krajem, w którym warto inwestować i tworzyć miejsca pracy, wreszcie spowoduje, że ujawni się znaczna część przedsiębiorstw działających dziś w “szarej strefie gospodarki”.

Korzystniejszy system amortyzacji zamiast skomplikowanej ulgi inwestycyjnej

Funkcjonujące w dzisiejszym systemie podatkowym ulgi i zwolnienia są jedną z przyczyn wysokich stawek. Dlatego obniżenie stawek wymaga zracjonalizowania systemu podatkowego poprzez eliminację lub zastąpienie największych ulg bardziej efektywnymi systemami wspierania poszczególnych dziedzin gospodarki.

Proponujemy zastąpienie ulgi inwestycyjnej korzystniejszym dla przedsiębiorstw systemem amortyzacji. Zmiana polega na zmniejszeniu liczby stawek amortyzacyjnych z 63 istniejących obecnie do 10 oraz związane z tym podniesienie niektórych z nich (stawki amortyzacji budowli oraz niektórych maszyn i urządzeń). Efektem będzie radykalne uproszczenie systemu oraz znaczne zmniejszenie obciążeń podatkowych przedsiębiorstw. Lepszy system amortyzacji to wymierna, finansowa korzyść dla wszystkich firm, nie tylko dla tych, które spełnią trudne warunki niezbędne do skorzystania z funkcjonującej dziś ulgi. Proponowana zmiana obejmie także małe firmy rodzinne podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ulgę, z której korzystała część przedsiębiorstw zastępujemy zatem lepszym, nie wymagającym biurokratycznej mitręgi, systemem dla wszystkich. Podatnicy, którzy zaczęli korzystać z ulgi inwestycyjnej będą mogli kontynuować jej realizację – będą zachowane prawa nabyte.

Uproszczenia i uściślenia

Największym uproszczeniem dla przedsiębiorstw jest zmiana systemu amortyzacji, opisana wyżej. Wśród innych zmian upraszczających system podatkowy proponujemy likwidację obowiązku wpłacania podwójnej zaliczki podatku w przedostatnim miesiącu roku podatkowego. Zaliczka za ostatni miesiąc roku podatkowego będzie wpłacana w pierwszym miesiącu następnego roku. Uprości to system rozliczeń w przedsiębiorstwach i poprawi ich płynność finansową.

Ustawa wyraźnie definiuje pojęcie spółki zależnej – taka, w której dana spółka posiada conajmniej 75% udziałów oraz wprowadza zgodne z dyrektywą Rady Unii Europejskiej zasady wyeliminowania podwójnego opodatkowania w spółkach inwestujących za granicą.

Zmiany w podatku dochodowym od osób fizycznych

Poprawa warunków życia ludzi w Polsce poprzez przyspieszenie tempa rozwoju gospodarki i stworzenie nowych miejsc pracy wymaga przede wszystkim obniżenia stawek oraz uproszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych. Proponowane zmiany zmierzają w tym waśnie kierunku.

Stawki

Proponuje się zmniejszenie liczby i wysokości stawek podatku dochodowego od osób fizycznych. Docelowo – w 2001 r. – będą obowiązywały dwie stawki podatku: 18% i 28%.

Zmniejszenie wysokości stawek spowoduje, że podatnicy będą płacić mniejsze zaliczki w ciągu roku podatkowego. Każdego miesiąca będą otrzymywać relatywnie większe wynagrodzenie netto. Drugim skutkiem, wynikającym ze zmniejszenia stopnia progresji podatkowej jest wzrost motywacji do działań produktywnych. Podatnik nie będzie karany – wysokim podatkiem – za pracowitość i efektywność.

W 2000 r. stawki podatku PIT pozostaną bez zmian i będą wynosić: 19%, 30%, 40%.

Obniżenie stawek jest możliwe tylko pod warunkiem zastąpienia największych ulg i odpisów lepszymi systemami wsparcia realizacji poszczególnych celów społecznych i gospodarczych.

1. Proponuje się odejście od systemu ulg podatkowych jako narzędzia wspierania budownictwa mieszkaniowego. Funkcjonujący obecnie system ulg i odpisów bardziej sprzyja ludziom bogatym – tych bowiem stać na poniesienie wydatków uprawniających do skorzystania z ulgi, okazał się bardzo drogim i nieskutecznym narzędziem wspierania rozwoju budownictwa mieszkaniowego.

Oznacza to rezygnację z tzw. “dużej” ulgi budowlanej, ulgi na remont i modernizację budynku mieszkalnego oraz odliczania wydatków na budowę mieszkań z przeznaczeniem na wynajem, przy czym będą zachowane prawa nabyte podatników.

Rząd opracował Program Wspierania Budownictwa Mieszkaniowego: pieniądze podatników będą wydawane bardziej racjonalnie (lepszy efekt w postaci przyrostu liczby mieszkań) oraz sprawiedliwiej, bo będzie skierowany do wszystkich grup społecznych, nie tylko dla lepiej zarabiających.

2. Proponujemy zmianę systemu pomocy osobom niepełnosprawnym, tak aby pieniądze podatników pomagały rzeczywiście potrzebującym. Funkcjonujący obecnie system ulg podatkowych dla Zakładów Pracy Chronionej jest nieefektywny – ogromne środki finansowe wspierają “zaradnych” przedsiębiorców, a nie osoby niepełnosprawne. Świadczą o tym kolejne raporty Najwyższej Izby Kontroli wskazujące na nadużycia i niezgodne z intencją ustawodawcy, bardzo kosztowne skutki dzisiejszych rozwiązań.

Nowy system wykluczy możliwość nadużyć, będzie polegał na bezpośrednim dotowaniu przedsiębiorstw zatrudniających osoby niepełnosprawne. Program zapewni lepszą skuteczność i bardziej sprawiedliwy podział środków – skorzystają osoby niepełnosprawne. Program zostanie przedstawiony przez Ministra Pracy I Polityki Socjalnej.

3. Obniżenie stawek podatkowych i uproszczenie systemu nie będzie możliwe bez eliminacji oczywistych luk w przepisach podatkowych. Oznacza to rezygnację z patogennych odliczeń z tytułu rent i tzw. “trwałych ciężarów” oraz wspólnego opodatkowania współmałżonków w przypadku gdy jeden z nich podlega opodatkowaniu podatkiem zryczałtowanym, a drugi podatkiem dochodowym od osób fizycznych na ogólnych zasadach.

Ujednolicone zostaną zasady odpisywania od dochodów darowizn na niektóre cele – będzie można odpisywać wartość darowizny do wysokości 10% dochodu.

Uproszczeniem systemu oraz warunkiem obniżenia stawek jest tak poszerzenie bazy podatkowej – proponujemy zmniejszenie liczby zwolnień przedmiotowych oraz włączenie do podstawy opodatkowania niektórych wygranych w grach losowych.

Zostaną zamrożone zwolnienia i inne preferencje podatkowe w specjalnych strefach ekonomicznych.

W związku z koniecznością dostosowania przepisów podatkowych do wymagań Unii Europejskiej przewiduje się opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych – od 2003 r. – dochodów z tytułu inwestycji kapitałowych i finansowych.

Nadal będą funkcjonowały niektóre ulgi i odpisy

Nie planuje się rezygnacji z możliwości następujących ulg i odpisów:

odliczenia wydatków rehabilitacyjnych

odliczenia wydatków na indywidualne kształcenia się podatnika

odliczenia wydatków z tytułu zakupu wydawnictw i pomocy naukowych

odliczenia wydatków z tytułu zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne

odliczenia wydatków z tytułu zapłaconych alimentów, z wyjątkiem alimentów na dzieci

Tak jak dotychczas będzie odliczana składka na powszechne ubezpieczenie zdrowotne.

Inne uproszczenia i uściślenia przepisów

Jednym z zasadniczych celów reformy systemu podatkowego jest uproszczenie i uściślenie przepisów. Do najważniejszych propozycji w tym zakresie należy zaliczyć:

wydłużenie okresu rozliczania strat podatkowych z trzech do pięciu lat oraz zwiększenie limitu odliczeń do ˝ kwoty straty w roku podatkowym

zmianę systemu amortyzacji

wprowadzenie możliwości wyboru formy opłacania zaliczek na podatek dochodowy (zasady dotychczasowe lub uproszczona forma poboru zaliczek)

rezygnacja z podwójnej zaliczki listopadowej, uproszczenie sposobu opłacania zaliczek

ujednolicenie terminów odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy przez płatników oraz wprowadzenie jednolitej właściwości urzędów skarbowych

szczegółowe określenie momentu powstawania przychodu z kapitałów pieniężnych.

Polityka prorodzinna

Zgodnie z ustaleniem Koalicyjnym AWS – UW proponuje się pakiet działań w ramach polityki prorodzinnej państwa, który będzie obejmował:

1. Możliwość wspólnego opodatkowania współmałżonków i osób samotnie wychowujących dzieci na tych samych zasadach obowiązujących obecnie.

2. Wprowadzeniu możliwości odliczenia od podatku dodatkowej kwoty wolnej w rodzinach z dwojgiem i większą liczbą dzieci.

W 2000 r. odliczenia będą wynosić: dodatkowo 1/3 kwoty wolnej na drugie dziecko i dodatkowo ˝ kwoty wolnej na trzecie i każde następne dziecko.

Kwoty odliczeń będą wyższe w 2001 r. i będą wynosić: dodatkowo ˝ kwoty wolnej na drugie dziecko i dodatkowe ľ kwoty wolnej na 3 i każde następne dziecko w rodzinie.

3. Podwyższenie wydatków budżetu państwa na stypendia dla studentów z rodzin wiejskich o 100 mln w 2000 r. i dalsze 100 mln. w 2001 r.

Uzgodniono, że warunkiem przyjęcia rozwiązań opisanych w punkcie 2 jest przyjęcie zapisu wydłużającego okres podstawy wymiaru zasiłku z 6 do 12 miesięcy w ustawie o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego.

Najważniejsze skutki reformy

Dzięki proponowanej reformie podatki w naszym kraju będą niższe niż obecnie. Średnia efektywna stawka podatkowa dla wszystkich podatników spadnie z 17,12% w 1997 r. do poziomu 15,61 w 2001 r. Ponadto polski system podatkowy będzie jasny i prosty - zrozumiały dla każdego. Chcemy również aby ten zreformowany już system, zasługujący na miano najnowocześniejszego w Europie był systemem stabilnym.

Niskie podatki oznaczają, że Państwo nie będzie karało, nakładając coraz to wyższe podatki, ludzi dobrze i ciężko pracujących, bez względu na to ile zarabiają. O wiele lepszą inwestycją będzie dzięki temu wykształcenie, wzrośnie przecież jego opłacalność. Niższe podatki to także mniej powodów do oszustw podatkowych - zmniejszy się szara strefa w gospodarce.

Jasność i prostota systemu to także dla każdego obywatela, dla każdej małej czy dużej firmy znaczna oszczędność czasu i pieniędzy. Zginie przyczyna lęku przed aparatem skarbowym, bo każdy z łatwością obliczy ile płaci podatku.

Podatki niskie, proste, jasne i stabilne to korzyść dla przedsiębiorstw i ludzi przedsiębiorczych. Zamiast wypełniać niezliczone deklaracje będą mogli poświęcić swój czas na efektywną pracę. Mniejsze podatki poprawią ich sytuację finansową, a jednoczesne obniżenie kosztów pracy pozwoli im na tworzenie nowych miejsc pracy.

Pracodawcy będą więcej zatrudniać, a pracownicy będą lepiej zarabiać.

Poprawa warunków życia ludności

Proponowany, nowy system podatkowy jest systemem, który w szczególności sprzyja osobom najuboższym.

więcej nowych miejsc pracy mniejsza szara strefa większa suma podatków wpływa do budżetu

 

Reforma Podatkowa przeprowadzona w latach 1981-86 w USA polegała m.in. na redukcji najwyższej stawki podatkowej z 50% do 28%. Co się stało?

Udział najbogatszych podatników w całkowitym dochodzie z PIT wzrósł odpowiednio:

Tabela własna na podstawie: “Flat tax”, Robert E.Hall, Alvin Rabushka, Stanford University, USA

Zatem, obniżenie stawek dla najbogatszych przyniosło korzyści uboższym – bogatsi zaczęli bowiem płacić więcej podatków.

Najważniejszym skutkiem reformy podatków będzie zwiększenie liczby konkurencyjnych miejsc pracy i związane z tym zmniejszenie jawnego i ukrytego bezrobocia. Łącznie z szybszym wzrostem gospodarki oznacza to poprawę poziomu życia w Polsce.

 

 

 

Centrum Informacyjne Rządu, Al. Ujazdowskie 1/3, 00-583 Warszawa
cirinfo@kprm.gov.pl

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, 00-583 Warszawa, Al. Ujazdowskie 1/3
telefon (0-22) 41-38-32  (0-22) 694-69-83   Telefax (0-22) 628-48-21