Kancelaria Prezesa Rady Ministrów
Centrum Informacyjne Rządu
Warszawa, 30 czerwca 1999 r.
KOMITET SPOŁECZNY RADY MINISTRÓW
Podczas dzisiejszych obrad KSRM przyjął i rekomendował Radzie Ministrów:
projekt ustawy o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw,
program rządowy “Izotopy i akceleratory”,
sprawozdanie z realizacji “Programu polityki zdrowotnej i społeczno-ekonomicznej prowadzącej do zmniejszenia konsumpcji tytoniu”,
KSRM przyjął także dwa projekty stanowisk rządu:
w sprawie pełnomocnika rządu ds. polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą,
wobec Dezyderatu nr 4 Sejmowej Komisji Zdrowia w sprawie polityki lekowej państwa.
KSRM omówił projekt rządowego programu “Narodowa strategia zatrudnienia i rozwoju zasobów ludzkich 2000-2006”.
Komitet Społeczny RM przyjął i rekomendował Radzie Ministrów projekt ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych ustaw, przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.
Zmiany w ustawach dotyczą przede wszystkim przepisów ustalających zasady odbywania oraz przebiegu procesji i pielgrzymek. Wprowadzona 1 stycznia br. reforma struktur administracyjnych państwa spowodowała, że organizatorzy pielgrzymek i procesji napotykają na wiele trudności, z których najpoważniejszą jest ustalenie właściwego kompetencyjnie i urzędowo partnera takich uzgodnień.
Proponowana nowelizacja powierza obowiązek dokonania wspomnianych uzgodnień i omawiania spraw koordynacyjnych wojewodzie - właściwemu ze względu na miejsce rozpoczęcia pielgrzymki czy procesji.
Kolejne zmiany regulują sprawy związane z uniemożliwieniem zbycia i trwałego obciążenia nieruchomości, w stosunku do których prowadzone są postępowania regulacyjne na podstawie ustaw wyznaniowych. Zmiany te pozwolą skutecznie chronić prawa kościołów i innych związków wyznaniowych oraz ich osób prawnych.
Proponowana nowelizacja ustawy nie spowoduje dodatkowych skutków finansowych dla budżetu państwa.
Komitet Społeczny RM przyjął i rekomendował Radzie Ministrów program rządowy “Izotopy i akceleratory”, przygotowany przez Państwową Agencję Atomistyki.
Program rządowy “Izotopy i akceleratory” jest efektem współpracy instytutów naukowo- badawczych i wyższych uczelni w badaniach nad rozwojem i zastosowaniami metod jądrowych w gospodarce narodowej.
Efektywność technik jądrowych sprawia, że ich rozwój i upowszechnianie jest w pełni uzasadnione i umotywowane. Zastosowanie technik jądrowych w przemyśle pozwala wyeliminować wiele etapów produkcji metodami tradycyjnymi, przyczyniając się do obniżenia kosztów i redukcji emisji zanieczyszczeń.
Wykorzystanie w medycynie radiofarmaceutyków oraz źródeł i wiązek promieniowania jonizującego do diagnozy i terapii oraz akceleratorów do radioterapii nowotworów pozwala ograniczyć zastosowanie inwazyjnych metod leczenia, umożliwiając zastąpienie ich mniej uciążliwymi dla pacjenta. W wielu przypadkach oznacza to mniejsze koszty leczenia. Metody sterylizacji radiacyjnej zastępują techniki wykorzystujące substancje toksyczne lub szkodliwe dla środowiska.
Techniki jądrowe znajdują też zastosowanie w rolnictwie przy higienizacji żywności, przypraw i pasz oraz w ekologii w zakresie nowych metod detekcji i identyfikacji skażeń promieniotwórczych.
Planowany jest czteroletni okres realizacji programu (w latach 2000-2003), a jego koszt całkowity - wynoszący 45 700 tys. zł. - pokrywany będzie ze środków Polskiej Agencji Atomistyki, Ministerstwa Zdrowia i Opieki Społecznej, Ministerstwa Edukacji Narodowej oraz Komitetu Badań Naukowych.
Program ma na celu upowszechnienie stosowania źródeł izotopowych i akceleratorów w gospodarce narodowej i - co za tym idzie - wprowadzenie nowych technologii zbliżających w tym zakresie poziom techniczny kraju do poziomu Unii Europejskiej.
Komitet Społeczny RM przyjął projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie pełnomocnika rządu ds. polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą.
Stanowisko pełnomocnika rządu ds. polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą zostało ustanowione w 1990 r. w celu realizacji zadań rządu RP w stosunku do zagranicznych dóbr kultury i instytucji zabiegających o ich ochronę i zachowanie.
Podstawę powołania pełnomocnika rządu i określenia powierzonych mu zadań stanowi ustawa z 8 sierpnia 1996 r. o organizacji i trybie pracy Rady Ministrów oraz o zakresie działania ministrów, a także ustawa o działach administracji rządowej z 4 września 1997 r. Stąd też wynika potrzeba dokonania korekty w rozporządzeniu z 1990 r. ustanawiającym Pełnomocnika Rządu do Spraw Polskiego Dziedzictwa Kulturalnego za Granicą.
Według projektu rozporządzenia, pełnomocnik ds. polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą działa w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Do jego zadań należy:
prowadzenie ewidencji ruchomych i nieruchomych dóbr kultury związanych z Polską, a znajdujących się za granicą w wyniku grabieży wojennych, zmian granic, nielegalnego wywozu za granicę;
gromadzenie danych o okolicznościach ich utracenia i możliwościach odzyskania;
organizowanie poszukiwań utraconych dóbr kultury polskiej za granicą;
dokumentowanie “poloniców” mających szczególne znaczenie dla dziedzictwa narodowego;
podejmowanie działań organizatorskich w celu informowania i propagowania polskiego dziedzictwa kulturalnego oraz promowanie badań naukowych w tej dziedzinie;
udzielanie pomocy instytucjom, organizacjom emigracyjnym, wspieranie muzeów, bibliotek i archiwów w zakresie nauki, kultury i ochrony polskiego dziedzictwa kulturalnego za granicą.
Proponowane uregulowania są zgodne z prawem UE i nie wywołują żadnych skutków budżetowych.
Jednakże projekt wymaga oceny z punktu widzenia dokonywanej aktualnie w Sejmie nowelizacji ustawy o działach administracji rządowej, która zakłada utworzenie działu kultura i ochrona dziedzictwa narodowego. W tej sytuacji kompetencje ministra działowego i pełnomocnika pokrywałyby się.
Do tej pory funkcję pełnomocnika pełnił podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Obecnie może być powierzona sekretarzowi stanu lub wojewodzie, dokonywanie jednak tego rodzaju zmian nie wydaje się - w chwili obecnej - uzasadnione.
Komitet Społeczny RM przyjął projekt stanowiska rządu wobec Dezyderatu nr 4 Sejmowej Komisji Zdrowia w sprawie polityki lekowej państwa, zobowiązując wnioskodawcę do przyjęcia zgłoszonych uwag.
Przekazany prezesowi Rady Ministrów Dezyderat nr 4, przygotowany przez Sejmową Komisję Zdrowia, jest wynikiem zaniepokojenia sytuacją w dziedzinie realizowania przez państwo skutecznej polityki lekowej. Zdaniem posłów, nieskuteczność tej polityki prowadzi to do pogorszenia kondycji krajowego przemysłu farmaceutycznego.
Odpowiedź na dezyderat, a zarazem projekt stanowiska rządu, przygotował minister zdrowia i opieki społecznej. Zwraca się w nim uwagę na następujące sprawy:
Polityka lekowa jest integralną częścią polityki zdrowotnej państwa. Jej zasadniczym celem jest zapewnienie dostępu do leków bezpiecznych, skutecznych i stosunkowo tanich. W realizację tych celów jest włączony nie tylko resort zdrowia, ale i inne ministerstwa i podmioty zajmujące się produkcją i dystrybucją środków farmakologicznych.
Polityka lekowa zależna jest od środków finansowych, których dysponentem są Kasy Chorych i budżet państwa (dotyczy to osób objętych ubezpieczeniem zdrowotnym lub uprawnionych z innego tytułu do korzystania z systemu opieki zdrowotnej zapewnianej przez państwo, bądź osób objętych opieką społeczną).
Z tego względu rząd przygotował listę dodatkowych działań, które (rozpisane na poszczególne resorty) będą odpowiedzią na postulaty Sejmowej Komisji Zdrowia zasygnalizowane w omawianym dezyderacie.
Najważniejsze z nich to:
Wytyczenie kierunków prywatyzacji przemysłu farmaceutycznego - 14 polskich firm farmaceutycznych, działających niegdyś pod nazwą “Polfa”, znajduje się w bardzo zróżnicowanej sytuacji własnościowej, większość z nich wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych. Wieloletnie niedokapitalizowanie branży farmaceutycznej w Polsce doprowadziło do sytuacji, w której niezbędne jest zewnętrzne zasilenie kapitałowe. Zapewni to osiągnięcie wysokich standardów produkowanych wyrobów, utrzymanie dobrej pozycji na rynku itp.
Proces prywatyzacji spółek farmaceutycznych - powodujący dopływ kapitału - pozwala na efektywny rozwój tego przemysłu. Do sprywatyzowania pozostało jeszcze pięć firm. W celu uniknięcia ewentualnych błędów i niedociągnięć należy reaktywować pracę międzyresortowej grupy roboczej ds. polityki lekowej i restrukturyzacji sektora farmaceutycznego, której działania przyczynią się do:
zapewnienia m.in. dopływu kapitału,
poprawy efektywności zarządzania zasobami prywatyzowanych firm,
ochrony struktury i charakteru produkowanych leków,
dopływu nowoczesnych technologii.
Polityka cenowa leków - realizowana w Polsce polityka cenowa leków winna uwzględniać Dyrektywy Rady 89/105 EWG, których nadrzędną wytyczną jest zalecenie, że przyjęte zasady powinny być jednolite dla krajowych i zagranicznych wytwórców, a kryteria określania cen leków winny być opublikowane.
W Polsce sytuacja jest zróżnicowana - firmy krajowe mają ceny urzędowe, firmy zagraniczne stosują ceny umowne. Wprowadzenie przepisów ujednolicających zasady ustalania cen leków krajowych i importowanych wymagać będzie zwiększenia kwot na refundację. Zmiana zasad polityki cenowej leków wymaga nowelizacji ustawy o cenach, dającej możliwość wydania rozporządzenia Rady Ministrów o powołaniu międzyresortowego zespołu opracowującego zasady prowadzenia negocjacji cenowych z uwzględnieniem cen i limitów odpłatności za leki refundowane.
System osłon pacjentów najsłabszych ekonomicznie - sprawy te regulują przepisy ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
Sytuacja przemysłu farmaceutycznego wobec załamania się eksportu na rynki wschodnie - gotowe formy leków są eksportowane głównie do krajów wschodnich. Wobec zmian ustawodawstwa w Federacji Rosyjskiej, zapotrzebowanie na nasze farmaceutyki wyraźnie się zmniejszyło i spowodowało pogorszenie sytuacji finansowej polskich firm farmaceutycznych. Natomiast eksport naszych wyrobów do krajów zachodnich jest wciąż niewielki z uwagi na wysokie wymagania i odpowiednie standardy ustanawiane przez odbiorców zachodnich. Sprostanie tym wymogom wymaga olbrzymich nakładów finansowych i wysiłku organizacyjnego.
Utrzymanie ulg inwestycyjnych dla przemysłu farmaceutycznego - w branży farmaceutycznej niewiele firm korzysta z ulg inwestycyjnych (do 30 proc. dochodu). W związku z tym rozważana jest zmiana przepisów o podatku dochodowym od osób prawnych, która polegałaby na zmniejszeniu obciążeń podatkowych poprzez zastąpienie ulg inwestycyjnych korzystniejszymi możliwościami uznania za koszty przychodów odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.
Cła na surowce - konieczne są tu uregulowania dotyczące przyspieszenia procedury opracowywania kontyngentów taryfowych na rok 2000 - jest to bardzo ważne dla producentów, ponieważ podanie takich informacji z wyprzedzeniem ułatwia ciągłość produkcji leków. Potrzebne są też uregulowania dotyczące rozszerzenia możliwości korzystania z procedury przetwarzania pod kontrolą celną, która jest korzystna w przypadku surowców do produkcji farmaceutyków.
Sfinansowanie zobowiązań Skarbu Państwa z tytułu refundacji powstałych przed 1 stycznia 1999 r. - ze względu na to, że całkowita spłata zobowiązań z wydatków budżetu państwa nie jest możliwa, proponuje się uregulowanie tych spraw poprzez konwersję wierzytelności z tytułu należności od państwowych jednostek budżetowych za dostawy towarów i usług (powstałych po 31 grudnia 1998 r.) na obligacje Skarbu Państwa, specjalnie na ten cel wyemitowane, oraz wykup wierzytelności za gotówkę.
Polityka rejestracyjna - dostosowanie obowiązującego w Polsce systemu rejestracji do wymogów Unii Europejskiej stwarza konieczność powołania Agencji Leków, jako rządowego organu do spraw rejestracji. Niezbędne jest więc przeznaczenie na ten cel środków finansowych.
Komitet Społeczny RM przyjął i rekomendował Radzie Ministrów sprawozdanie z realizacji “Programu polityki zdrowotnej i społeczno-ekonomicznej prowadzącej do zmniejszenia konsumpcji tytoniu”, przygotowane przez Ministerstwo Zdrowia i Opieki Społecznej.
Opanowanie masowego zjawiska, jakim jest nikotynizm, to jeden z najważniejszych celów polityki prozdrowotnej rządu. Liczbę palaczy w Polsce szacuje się na 10-12 mln, a liczbę wypalanych papierosów na 90-100 mld rocznie. Palenie tytoniu skutkuje zachorowalnością na nowotwory złośliwe, choroby układu krążenia, układu oddechowego, powoduje patologie u noworodków oraz ich zwiększoną umieralność.
W 1995 r. uchwalono ustawę o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, która określiła odpowiedzialność rządu za prowadzenie polityki przeciwtytoniowej, zobowiązując do ustalania programu w tej dziedzinie. Program taki został opracowany w latach 1996-97 i przyjęty przez Radę Ministrów w 1997 r. Jego głównym celem jest zmniejszenie przedwczesnej umieralności ludności Polski z powodu szkód wywołanych przez konsumpcję tytoniu. Program zakładał realizację następujących celów operacyjnych:
Ochronę prawa niepalących do życia w środowisku wolnym od dymu tytoniowego;
opracowanie i wdrożenie w placówkach służby zdrowia programu skierowanego do kobiet w wieku prokreacyjnym, a szczególnie do kobiet ciężarnych palących tytoń,
opracowanie i wdrożenie (w wybranych zakładach pracy) modelowych programów profilaktyki pierwotnej chorób odtytoniowych,
opracowanie i wdrożenie (w wybranych społecznościach lokalnych) modelowych programów profilaktyki chorób odtytoniowych przez wojewódzką administrację rządową z uwzględnieniem lokalnych potrzeb.
Wzrastanie dzieci i młodzieży w środowisku wolnym od dymu tytoniowego - opracowanie programu edukacyjno-interwencyjnego, dotyczącego zwalczania palenia tytoniu w placówkach oświatowo-wychowawczych, realizowane na trzech poziomach - centralnym, wojewódzkim oraz w poszczególnych szkołach.
Propagowanie stylu życia wolnego od nałogu palenia papierosów i używania wyrobów tytoniowych - organizowanie kampanii zdrowotnej, konkursów, konferencji naukowych i szkoleniowych, kursów, poradni odwykowych, festynów, happeningów.
Tworzenie warunków ekonomicznych i prawnych, zachęcających do ograniczenia używania tytoniu - wykorzystanie instrumentów podatkowych. Od 1993 r. stawki podatku akcyzowego od papierosów były 9 razy podwyższane, ponadto wszystkie papierosy objęte są podatkiem VAT 22 proc. Konsekwencją tego jest wzrost cen detalicznych, wpływający na spadek sprzedaży papierosów.
Obniżanie norm dopuszczalnej zawartości substancji szkodliwych w wyrobach tytoniowych - według rozporządzenia Ministra Zdrowia, od 1 lipca 1998 r. zawartość substancji smolistych w papierosach nie może przekraczać 1,5 mg i 1,2 mg nikotyny (norma obowiązująca w krajach UE - 1,2 mg substancji smolistych i 1,2 mg nikotyny). Prowadzony jest system monitorowania rynku pod względem zgodności z normami prawa polskiego i europejskiego.
Leczenie i rehabilitacja osób uzależnionych od tytoniu - prowadzono pilotażowy program interwencji lekarskiej w wojewódzkim szpitalu w Ciechanowie oraz szkolenia dla pracowników służby zdrowia z całego kraju (odbywały się w Centrum Onkologii w Warszawie).
Wśród rozwiązań prawnych, wprowadzonych ustawą o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, najważniejsze dotyczą zakazu palenia tytoniu w zakładach opieki zdrowotnej, placówkach oświatowo-wychowawczych i w pomieszczeniach innych zakładów pracy, ograniczenie dostępności tytoniu dla osób niepełnoletnich, ograniczenie reklamy i promocji wyrobów tytoniowych oraz obowiązek umieszczania napisów ostrzegawczych na reklamach i wyrobach.
Wyniki badań monitorujących wskazują, że podjęte działania interwencyjne przyniosły dość widoczny spadek liczby palaczy tytoniu. Prowadzone i popularyzowane przez media kampanie antytytoniowe znajdują szeroki oddźwięk w społeczeństwie.