Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Centrum Informacyjne Rządu

Warszawa, 9.07.1999 r.

KOMITET EKONOMICZNY RADY MINISTRÓW

Na dzisiejszym posiedzeniu Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów zaakceptował informację na temat oceny sytuacji i propozycji działań dla polepszenia sytuacji w handlu zagranicznym Polski.

Za najważniejszy instrument rozwoju eksportu uznano dobrą generalną politykę gospodarczą wzmacniającą stabilność i rozwój polskiej gospodarki. Oprócz tego uznano, że rozwojowi eksportu sprzyjać powinny określone w dokumencie rozwiązania finansowe i celne:

ubezpieczenia kredytów eksportowych;

finansowanie kredytów eksportowych dla podmiotów krajowych ze środków publicznych;

poręczenia i gwarancje na finansowanie przedsięwzięć proeksportowych;

rządowe kredyty na eksport towarów i usług związane z elementem pomocy;

przygotowanie i wdrożenie planu procedur programu “solidny eksporter”.

W ramach promocji eksportu priorytetowo traktowane będzie wspieranie finansowe udziału polskich przedsiębiorstw w targach i wystawach.

Skuteczność tych rozwiązań co roku poddawana będzie analizie efektywnościowej i ocenie KERM.

Akceptację uzyskała też strategia działań Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA na lata 1999 - 2002.

Komitet przyjął nowelizację rozporządzenia regulującego zasady i tryb organizowania przetargu publicznego na m.in. sprzedaż majątku trwałego.

Warunkowo zgodzono się z propozycjami zawartymi w projekcie rozporządzenia dotyczącego kwot produkcji cukru oraz minimalnej jego ceny zbytu na rynku krajowym. KERM zobowiązał projektodawców do szczegółowego uzasadnienia minimalnej ceny zbytu z uwzględnieniem w kalkulacji wielkości kwot cukru, zapasów oraz jednostkowych kosztów produkcji w poszczególnych cukrowniach.

KERM zaakceptował projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie zwrotu przez rząd Argentyny depozytu, związanego z wymianą handlową prowadzoną w latach 1985 - 1987.

Przyjęto informację o wykonaniu zadań wynikających z programu zagospodarowania mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej w 1998 roku.

Komitet zaakceptował propozycje zmian dotyczących funkcjonowania Zespołu KERM do spraw Odbiurokratyzowania Gospodarki.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów dokument zatytułowany “Ocena sytuacji i propozycje działań dla polepszenia sytuacji w handlu zagranicznym Polski”.

Od roku 1991 obroty towarowe z zagranicą wzrosły 2,5 - krotnie - z około 30 mld USD do blisko 75 mld USD w 1998 r. Import wzrósł 3 - krotnie, eksport zaś 1,9 - krotnie. Mimo widocznego postępu w wymianie z zagranicą, obecny poziom eksportu w relacji do PKB i w przeliczeniu na mieszkańca jest w Polsce nadal zdecydowanie niższy niż w krajach Europy Środkowo-Wschodniej o porównywalnym poziomie rozwoju, nie mówiąc o krajach wysoko rozwiniętych. W 1997 roku udział eksportu w PKB wyniósł 19 proc., podczas gdy np. w Czechach - 47 proc., w Słowacji - 55 proc., zaś wartość eksportu w Polsce na mieszkańca wyniosła 666 USD, podczas gdy w Słowacji - ponad 1600 USD, na Węgrzech - ponad 1800 USD, w Czechach -blisko 2200 USD, a w Słowenii - ponad 4200 USD.

Negatywnym zjawiskiem w wymianie z zagranicą jest narastanie deficytu, szczególnie w ostatnich 4 latach. W roku 1997 wyniósł on ponad 11,3 mld USD i prawie 13,7 mld USD w roku ubiegłym. Deficyt wykazywany przez GUS był jeszcze większy. Jego wyraźne pogłębienie nastąpiło w ostatnich 4 miesiącach ubiegłego roku.

W ostatnich 3 latach dominująca część obrotów (93 - 97 proc. eksportu i ponad 90 proc. importu) przypadała na Unię Europejską, kraje b. ZSRR, rozwijające się i CEFTĘ.

W założeniach do budżetu na rok 1999 przyjęto (w ujęciu płatniczym) wzrost wpływów z eksportu o 9,3 proc. oraz wzrost wydatków na import o 10,6 proc. Uwzględniając jednak realne uwarunkowania wymiany towarowej, zarówno wewnętrzne jak i zewnętrzne, należy przewidywać, że tempo wzrostu eksportu w 1999 roku nie przekroczy 4 proc., a tempo wzrostu importu nie będzie niższe niż 6 proc. Oznaczałoby to, że w roku 1999 wpływy z eksportu wyniosą około 31.450 mln USD zaś wydatki na import - 46.550 mln USD. W rezultacie deficyt wyniesie - 15.100 mln USD, czyli będzie o ponad 1,4 mld USD wyższy niż w roku ubiegłym i o 0,8 mld większy niż przyjęto w założeniach do budżetu.

Jeśli chodzi o politykę traktatową, od 1 lipca 1995 r. Polska jest członkiem - założycielem Światowej Organizacji Handlu (WTO). W związku z tym wdrażane są zasady liberalizacyjne. Zredukowano o 40 proc. cła na artykuły przemysłowe i o 36 proc. na towary rolno-spożywcze.

Od listopada 1996 r. Polska jest formalnie członkiem OECD. Do najistotniejszych zmian związanych z wymaganiami tej organizacji należy wprowadzenie mechanizmów gospodarki wolnorynkowej.

Zgodnie z Układem Europejskim, Polska już w 1992 r. zniosła cła importowe na m.in.: produkty mineralne i przemysłu chemicznego, wyroby z drewna oraz metale nieszlachetne.

W 1999 r. obniżono stawkę celną do 15 proc. na samochody osobowe i użytkowe oraz dodatkowo zwiększono kontyngent bezcłowy do 42.300 samochodów osobowych i 170 ciężarowych. Całkowite zniesienie cła nastąpi od 1 stycznia 2002 r. Na pozostałe towary przemysłowe stawki celne w 5 transzach były stopniowo znoszone począwszy od 1995 r. W roku 1999 wprowadzono ostatnią transzę.

Zawarto porozumienie w sprawie wsparcia restrukturyzacji polskiego sektora paliwowego, na mocy którego Polska od stycznia 1997 r. zniosła ograniczenia ilościowe na import produktów naftowych, a od 13 lutego 1997 r. zliberalizowała ceny paliw na rynku wewnętrznym. Od stycznia 1999 r. cło na benzynę wynosi 5 proc., a na olej napędowy 11 proc. Całkowite zniesienie cła na te produkty nastąpi od stycznia 2001 r.

Od stycznia 1999 r. - zgodnie z ustaleniami Komisji Europejskiej - obowiązuje 3 proc. stawka celna na import stali z Unii Europejskiej, a od stycznia 2000 r. cło na stal z UE zostanie zniesione.

W wyniku porozumień WTO oraz umów z unią, EFTĄ i CEFTĄ średnia stopa protekcji celnej w polskim imporcie przemysłowym i rolnym znacznie się obniżyła.

Liberalizacja ceł na towary przemysłowe dokonuje się w zróżnicowanym tempie.

Celem polityki proeksportowej do 2002 r. jest promowanie proeksportowego rozwoju gospodarczego Polski oraz poprawa konkurencyjności polskiej oferty eksportowej, zwiększenie eksportu i intensyfikacja dopływu do Polski bezpośrednich inwestycji zagranicznych.

Proponuje się działania o charakterze traktatowym, a wśród nich m.in.:

- dostosowanie polskiego ustawodawstwa do obowiązującego w UE;

- realizację zobowiązań liberalizacyjnych wynikających z przystąpienia Polski do OECD i ratyfikację oraz wprowadzenie w życie porozumień wynegocjowanych w WTO;

- wypracowanie koncepcji udziału Polski w kolejnej rundzie negocjacji wielostronnych w WTO w związku z akcesją do unii i w konsekwencji przyjęciem jej zewnętrznej taryfy celnej;

- rozwój stosunków gospodarczych z krajami nie należącymi do unii.

Wśród finansowych i celnych instrumentów wspierania eksportu przewidziane jest m.in.:

- ubezpieczanie kredytów eksportowych;

- finansowanie kredytów eksportowych podmiotom krajowym ze środków publicznych;

- dopłaty do oprocentowania kredytów eksportowych ze środków publicznych;

- poręczenia i gwarancje na finansowanie przedsięwzięć proeksportowych;

- rządowe kredyty na eksport towarów i usług związane z elementem pomocy;

- przygotowanie i wdrożenie planu procedur uproszczonych oraz statusu solidnego eksportera.

Wzmocnione też zostaną i zintensyfikowane działania promocyjne Ministerstwa Gospodarki.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów “Strategię działania Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych SA na lata 1999-2002”.

Strategia będzie podlegać monitorowaniu i KERM oceni ją w I kwartale 2000 r. pod kątem sposobu realizacji, aktualizacji oraz harmonizacji z przyjętą “Oceną sytuacji i propozycji działań dla polepszenia sytuacji w handlu zagranicznym Polski” jako dokumentem nadrzędnym.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów “Projekt rozporządzenia Rady Ministrów zmieniającego rozporządzenie w sprawie określenia szczegółowych zasad i trybu organizowania przetargu publicznego na sprzedaż majątku trwałego lub oddania mienia do odpłatnego korzystania innym podmiotom przez spółkę powstałą w wyniku komercjalizacji oraz warunków, w których dopuszcza się odstąpienie od przetargu”.

Nowelizacja dotychczasowego rozporządzenia wynika z potrzeby przyspieszenia prywatyzacji oraz obniżenia jej kosztów, niekiedy przekraczających możliwości finansowe spółki. Z obowiązującego dotąd rozporządzenia wynika konieczność wyceniania każdego składnika majątku trwałego, co w konsekwencji powoduje niewspółmierny wzrost kosztów i utrudnia zbywanie majątku zbędnego o niewielkiej wartości oraz w szerszym zakresie restrukturyzację spółek.

W proponowanym rozporządzeniu określono zasady realizacji uprawnienia do określenia warunków i trybu zbycia akcji przez walne zgromadzenie.

Określono też przypadki odstąpienia od obowiązku dokonania wyceny składnika majątku przez rzeczoznawcę, gdy jej koszt przekraczałby wartość rynkową tego majątku lub ma on ustaloną cenę giełdową.

Rozszerzono katalog przypadków umożliwiających sprzedaż majątku trwałego spółki o jego finansowe składniki, prawa własności przemysłowej, know - how oraz zorganizowane części przedsiębiorstwa.

Nowelizacja rozporządzenia wprowadza ułatwienia w zbywaniu mieszkań będących własnością spółki. Warunkiem odstąpienia od przetargu przy ich sprzedaży jest udzielenie bonifikaty nie większej niż 50 proc. wartości mieszkania oraz sprzedaż na rzecz najemcy lub osobie bliskiej, stale z nim zamieszkującej.

Podstawą ustalenia ceny nieruchomości jest jej wartość rynkowa.

Inna zmiana ma na celu określenie sposobu obliczania wartości przedmiotu umowy, wówczas gdy składnik majątku trwałego oddawany jest do odpłatnego korzystania. Spowoduje to uelastycznienie gospodarowania składnikami majątku trwałego.

KERM przyjął warunkowo “Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia kwot produkcji cukru”.

Przy określaniu ilości cukru przeznaczonego na rynek krajowy w sezonie 2000/01 wzięto pod uwagę, że:

- w ostatnich latach zużycie cukru w kraju ukształtowało się na poziomie poniżej 1600 tys. ton;

- prawdopodobne prognozy wskazujące na systematyczny spadek cen cukru na rynkach światowych mogą spowodować jego wzmożony import, pomimo wysokiej ochrony celnej.

Dlatego proponuje się, aby maksymalna ilość cukru, jaka może być wyprodukowana w czasie kampanii cukrowniczej 2000 r. i przeznaczona na rynek krajowy od 1 października 2000 r. do 30 września 2001 r. wynosiła 1520 tys. ton.

Subsydia eksportowe po 2000 r. będą jednym z kluczowych problemów nowej rundy wielostronnych negocjacji handlowych, która rozpocznie się pod koniec 1999 r. Z analizy stanowisk negocjacyjnych dużej grupy państw-członków WTO wynika, że nie jest wykluczone, iż ewentualne decyzje po zakończeniu rundy będą zmierzać do całkowitej eliminacji subsydiów eksportowych. Biorąc pod uwagę polskie zobowiązania wobec WTO, maksymalna ilość cukru, jaka może być wyprodukowana w czasie kampanii cukrowniczej 2000 r. i przeznaczona na eksport z zastosowaniem dopłat, od 1 stycznia 2001 r. do 31 grudnia 2001 r., wyniesie 104,4 tys. ton.

KERM przyjął warunkowo “Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia dla producentów cukru minimalnej ceny zbytu cukru na rynku krajowym”.

Obecna sytuacja na krajowym i światowym rynku cukru oraz przewidywane jej zmiany w najbliższych miesiącach wskazują, że ustalenie ceny minimalnej cukru na podstawie formuły kosztowej i korygowanej o inflację nie będzie odpowiadać przewidywanym relacjom podaży i popytu, gdyż:

- na krajowym rynku cukru są jego nadwyżki szacowane na 230 tys. ton; stan taki utrzyma się przynajmniej do końca 1999 r. i będzie blokować wzrost cen rynkowych;

- na rynku światowym ceny cukru są niskie.

W związku z tym dla producentów cukru minimalna cena jego zbytu na rynku krajowym, obowiązująca od 1 października 1999 r. do 30 września 2000 r., wyniesie 1,71 zł/kg.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów “Projekt uchwały Rady Ministrów w sprawie zwrotu przez rząd Republiki Argentyny rządowi Rzeczypospolitej Polskiej depozytu utworzonego na mocy Załącznika poufnego do Protokołu do Umowy Handlowej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Republiki Argentyny dotyczącego rozwoju obrotów handlowych w okresie 1985 - 1987 na zasadach kompensaty z 17 października 1984 roku”.

W wyniku ustaleń wynikających z powyższego załącznika nasz rząd wpłacił na konto argentyńskiego banku 4.690.799,34 USD, stanowiące 4,5 proc. zadłużenia Polski wobec Argentyny, zgodnie z umową o restrukturyzacji zadłużenia Polski z tytułu otrzymanych uprzednio kredytów. Z kolei strona argentyńska powinna zwrócić Polsce depozyt z zastosowaniem analogicznego umorzenia, jakie zastosowano wobec polskiego długu. Tymczasem bank argentyński uregulował jedynie odsetki. W wyniku działań podjętych przez Ministerstwo Finansów wynegocjowano zwrot depozytu. Jeśli warunki jego spłaty zostaną przez polski rząd zaakceptowane, resort finansów powiadomi o tym stronę argentyńską. Budżet państwa z tytułu zwrotu depozytu uzyskałby 10,2 mln zł.

Wynegocjowane warunki są lepsze o 350 tys. USD od standardowych warunków Klubu Londyńskiego.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów informację o wykonaniu zadań wynikających ze Strategicznego Programu Rządowego “Zagospodarowanie mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej” w roku 1998.

Plan zadaniowo - finansowy SPR “Zagospodarowanie mienia przejętego od wojsk Federacji Rosyjskiej” na lata 1998 i 1999 tj. na czas obowiązywania tego programu został opracowany we wrześniu 1997 r. na podstawie wniosków gmin, wojewodów oraz ministrów i został przedstawiony ministrowi finansów. Zakłada on realizację 134 zadań, w tym wielu rozpoczętych w latach ubiegłych w ramach SPR, bądź przewidywanych do rozpoczęcia w 1998 i 1999 r. W latach 1995 do 1998 nakłady na ich realizację wyniosły 232,174 tys. zł.

Plan zadaniowo -finansowy na lata 1998 -1999 przewiduje, że do zakończenia realizacji wszystkich zadań określonych w SPR potrzeba 410.258 tys. zł, z tego środków własnych gmin wojewodów i ministrów 70 tys. zł, z innych źródeł 93.556 tys. zł, zaś oczekiwania na dotacje z rezerwy celowej budżetu państwa szacuje się na 245.718 tys. zł. Wymaga to podjęcia decyzji co do dalszego istnienia SPR “Zagospodarowanie mienia przejętego po wojskach Federacji Rosyjskiej” po roku 1999 w formie programu wieloletniego na dalsze 2- 3 lata oraz określenia minimalnych kwot możliwych do przeznaczenia na jego realizację z budżetu państwa w kolejnych latach, tak aby można było ustalić listę inwestycji do dofinansowania i zakończenia realizacji głównych przedsięwzięć programu.

Wnioskowana (oczekiwana) do zakończenia SPR dotacja z budżetu państwa wynosi 198.935 tys. zł.

Uzasadnieniem konieczności przedłużenia programu jest również fakt, że w latach 1999 i następnych wiele obiektów dotychczas realizowanych znajdzie się w końcowej fazie inwestowania i szybkie zakończenie tych inwestycji przynieść może wiele efektów rzeczowych służących miejscowym społecznościom. Przerwanie procesów inwestycyjnych, zwłaszcza zmierzających do likwidacji szkód ekologicznych, przyniesie dodatkowe straty, trudne obecnie do oszacowania. Mogłoby to nawet spowodować zagrożenie zdrowia i życia ludności, jak np. w przypadku wstrzymania prac przy odbudowie wodociągu w Świętoszowie lub rekultywacji terenów przyległych do jeziora Miedwie.

Do słabości jakie się ujawniły w trakcie realizacji programu zaliczyć należy:

brak programów badawczych, zwłaszcza nad stanem zdrowotności ludności zamieszkującej tereny powojskowe;

zupełny brak środków pomocowych, choćby na prace studyjne np. na temat likwidacji niewypałów i niewybuchów, metod zagospodarowywania materiałów z rozbiórki, czy na promocje i upowszechnienie wiedzy z zakresu tematyki objętej SPR;

zgłaszany przez wszystkie zainteresowane gminy problem szczupłości środków z rezerwy celowej budżetu państwa w stosunku do potrzeb i zakresu zadań określonych w SPR i zbyt późne ich przekazywanie gminom.

Wśród nieosiągniętych celów i niezrealizowanych zadań SPR znajdują się:

brak wykorzystania gospodarczego lub sportowo - rekreacyjnego lotnisk;

brak zagospodarowania przejętych obiektów i terenów do celów naukowych, np. jako poligonów doświadczalnych;

brak zorganizowanego systemu likwidacji obiektów nie nadających się do zagospodarowania;

brak docelowego zagospodarowania byłego garnizonu w Kłominie.

Jako szczególne osiągnięcia w zagospodarowaniu mienia przy udziale SPR uznać należy:

adaptację budynków koszarowych na potrzeby Uniwersytetu Wrocławskiego i Politechniki Szczecińskiej;

adaptację kompleksu mieszkaniowego i domu spokojnej starości w Kęszycy Leśnej;

kompleksowe zagospodarowanie osiedla przy lotnisku w Tomaszowie k/ Żagania;

budowę oczyszczalni ścieków w Kęszycy Leśnej, Świętoszowie i Brzegu oraz wysypiska śmieci w Świętoszowie;

adaptację budynków koszarowych na przychodnie i pogotowie ratunkowe w Strzegomiu oraz szpital geriatryczno-psychiatryczny w Brzegu;

adaptację domu pomocy społecznej w Bornym Sulinowie;

adaptację ośrodka szkolno-wychowawczego OHP w Wiechlicach;

adaptację szkoły podstawowej i przedszkola w Chojnie i Białogardzie.

KERM zaakceptował i rekomendował Radzie Ministrów “Propozycje zmian w dokumencie pt. Ramowe zasady funkcjonowania Zespołu KERM do spraw Odbiurokratyzowania Gospodarki”.

Zespół ds. Odbiurokratyzowania Gospodarki jest zespołem zadaniowym, powołanym 18 grudnia 1997 r. przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 25 listopada 1997 r. w sprawie utworzenia stałych komitetów Rady Ministrów.

Jego zadaniem jest przegląd obecnych przepisów prawa gospodarczego w celu likwidacji barier rozwoju przedsiębiorczości oraz zmniejszania niebezpieczeństwa korupcji i opiniowanie przygotowanych projektów aktów prawnych dotyczących gospodarki, pod kątem zapewnienia przejrzystości prawa gospodarczego.

Wypracowane przez zespół inicjatywy zmierzające do zmiany lub opracowania nowych przepisów są przekazywane właściwym członkom Rady Ministrów w celu opracowania stosownego projektu aktu normatywnego i nadania mu biegu.

Zespół obowiązany jest przedkładać Komitetowi Ekonomicznemu Rady Ministrów plany i harmonogramy działania oraz sprawozdania z działalności w okresach półrocznych.

W skład zespołu wchodzą zaproszeni przez przewodniczącego KERM eksperci, ekonomiści i praktycy.

Przewodniczącym zespołu jest przewodniczący KERM, jego zastępcą - minister gospodarki. Zespół jest obsługiwany w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.