Samorząd Terytorialny
Rocznik 1993
Nr 10
Transformacja zadań na szczebel powiatu i ocena kosztów, ss. 72-77.
Wstępne, nie zweryfikowane wyniki prac Zespołu
1 Prace nad tematem prowadzone są od początku 1993 roku przez powołany przez Pełnomocnika Rządu ds. Reformy Administracji Publicznej zespół w składzie: Antoni Baczyński, Roman Chełchowski, Jerzy Chmielewski, Danuta Głowacka-Mazur, Jan Graczkowski, Krzysztof Jaworski, Kazimierz Kalkowski, Bohdan Marciniak, Andrzej Potoczek, Wiesław Sikorski, Wiktor Sowa, Jerzy Sulimierski, Maria Szerszeń, Mariusz Szpaczyński.
W czasie prowadzonych badań skład zespołu ulegał zmianom, nastąpiła także zmiana przewodniczącego zespołu Jerzego Sulimierskiego od lipca br. zastąpił Bohdan Marciniak.
2 W wyniku ponad półrocznych prac, w tym badań szczegółowych i konsultacji, określony został zakres pierwszego etapu badań, obejmujący te administracje, zadania i kompetencje, które, zgodnie z opracowanymi projektami aktów prawnych, przewidziane zostały dla powiatów. Sporządzono ankietę fotografującą poszczególne administracje na szczeblach rejonowych i wojewódzkich oraz opracowano specjalny program informatyczny służący do wypełniania ankiety.
Zinformatyzowane ankiety przekazano pocztą elektroniczną do powołanych zarządzeniami wojewodów wojewódzkich zespołów do spraw reformy administracji publicznej w celu wypełnienia.
Zakres ankietowanych administracji, wzór ankiety oraz instrukcję jej wypełniania zawiera Załącznik 1.
3 Wypełnione przez zespoły wojewódzkie ankiety, w postaci plików, odesłane zostały pocztą elektroniczną do Urzędu Rady Ministrów, gdzie zgromadzone w komputerze stanowią potężną bazę danych, obejmującą podstawowe informacje o zasięgach, zasobach ludzkich, bazie materialnej (nieruchomościach i głównych elementach wyposażenia technicznego) oraz finansach wszystkich ankietowanych jednostek.
Zgromadzona baza stanowi podstawę do badań, realizowanych w obecnym i przyszłych etapach, niezależnie od przyjętej metodologii. Program informatyczny zapewnia łatwy dostęp do danych jednostkowych.
4 Zgromadzone dane jednostkowe przetworzono w celu określenia istniejących na terenie projektowanych powiatów zasobów (pracownicy, lokale, podstawowe wyposażenie techniczne) wykorzystywanych obecnie przez działające tam urzędy, stosując następującą metodologię:
- przyjęto sieć terytorialną powiatów, określoną w opracowaniu Projekt podziału terytorialnego kraju na powiaty URM, sierpień 1993 r.;
- istniejące na obszarze powiatu zasoby wykorzystywane dotychczas przez badane administracje przypisano do siedzib powiatu (przeprowadzone obliczenia wykazały, że przyjęta wstępnie metodologia dezagregacji zasobów rejonowych na poziomie tworzących powiat gmin, a następnie agregacja na poziom powiatu daje ten sam wynik);
- poprzez analizę projektów powiatowych ustaw kompetencyjnych wyszacowano, jaka część zadań i niezbędnych do ich wykonywania zasobów przechodzi do powiatów, a jaka nadal pozostaje w układzie dotychczasowym. Wyniki przeprowadzonej przez ekspertów analizy zawiera Załącznik 2;
- określone w ten sposób zasoby zestawiono odrębnie dla każdego projektowanego powiatu. Uznano, że określone w ten sposób zasoby stanowić mogą bazę dla tworzonego powiatu.
5 W celu określenia niezbędnej do wykonywania zadań liczby pracowników urzędu powiatowego w zależności od wielkości powiatu obliczono odpowiedni wskaźnik. Szczegółową metodykę obliczeń przedstawia Załącznik 3.
Do obliczeń przyjęto:
- wskaźnik określający liczbę pracowników urzędu powiatowego na 1000 mieszkańców powiatu w wysokości 1,99;
- dla miast wydzielonych z powiatu będących siedzibą województw, w celu obniżenia wielkości teoretycznie wyliczonego zatrudnienia przyjęto wskaźnik korygujący 0,72.
6 Opracowane w ten sposób zestawienie istniejącej bazy i potrzeb może stanowić podstawę do wyliczenia niezbędnych kosztów tworzenia powiatów, a także kosztów ich działalności w pierwszym okresie.
7 Przygotowane w ten sposób zestawienia
dla każdego powiatu Zespół zamierza przekazać do Wojewódzkich Zespołów
ds. Reformy Administracji Publicznej w celu skonfrontowania z rzeczywistością.
Zweryfikowane w terenie dane posłużą do ostatecznego określenia kosztów
utworzenia powiatów.
*
Załącznik 1.
Aktualny stan prawny i organizacyjny terenowej administracji rządowej oraz transformacja zadań na szczebel powiatowy.
Ankieta
Celem ankiety jest zebranie i uporządkowanie danych o stanie organizacyjnym i prawnym jednostek terenowej administracji rządowej według stanu na dzień 1 lipca 1993 r.
Dane z ankiety będą wykorzystane do określenia aktualnego stanu organizacyjno-prawnego terenowej administracji rządowej, stanu posiadania i rozmieszczenia podstawowych składników majątkowych oraz rozmieszczenia i wielkości służb merytorycznych, pracowników organizacyjno-technicznych i obsługi.
Odpowiedzialnymi za ankietowanie są Wojewódzkie Zespoły ds. Reformy Administracji Publicznej.
Ankieta składa się z trzech części:
- spisu jednostek administracji terenowej, które podlegają ankietowaniu,
- informacji ogólnych identyfikujących jednostkę,
- informacji szczegółowych.
Niezbędne dane przygotowują jednostki szczebla wojewódzkiego oddzielnie dla każdej z ankietowanych jednostek.
Jednostki o zasięgu ponadwojewódzkim (np. DODP) przygotowują dane dla jednostek rejonowych. Odpowiedzialny za przygotowanie danych jest zespół wojewódzki właściwy ze względu na siedzibę dyrekcji okręgowej.
Dane przekazane na szczebel wojewódzki wprowadzane są w Urzędzie Wojewódzkim do programu RAP-2 oddzielnie dla każdej jednostki rejonowej i wojewódzkiej. Po wprowadzeniu należy je przekazać do Biura Operacyjnego Urzędu Rady Ministrów wyłącznie pocztą elektroniczną.
Uwagi szczegółowe:
1) w części drugiej (Informacje ogólne), w punkcie 5 (typ gospodarki budżetowej), należy:
- dla jednostki szczebla rejonowego podać jeden, a jeśli występuje więcej przeważający typ gospodarki budżetowej;
- dla jednostki szczebla wojewódzkiego, jeżeli prowadzi więcej niż jeden typ działalności budżetowej należy wypełnić odrębną ankietę dla każdego typu działalności budżetowej;
2) w części trzeciej (Informacje szczegółowe):
a) w części trzeciej pomija się przy wypełnianiu rubrykę nazwa gminy, gdyż program wyświetla nazwy gmin z całego województwa, należy natomiast przy wpisywaniu do programu informatycznego, do rubryki nr statystyczny gminy wpisać nr siedziby jednostki szczebla rejonowego,
b) w punkcie 1 (zatrudnienie) pozycja ogółem nie musi być sumą pracowników ekonomiczno-administracyjnych i techniczno-obsługowych. W następnej rubryce należy podać łączną liczbę osób uprawnionych do przejścia na emeryturę, z uwzględnieniem uprawnień branżowych, a także wynikające z przepisów o reorganizacji lub likwidacji jednostki,
c) w punkcie 2 (baza lokalowa) należy wpisać łącznie prawa wynikające z umowy najmu i dzierżawy, podobnie użytkowanie wieczyste i zarząd, przyporządkowując nieruchomość do gminy, w której jest zlokalizowana,
d) w punkcie 2, w rubryce zaplecze techniczne rubryka stanowiska naprawcze dotyczy pojazdów samochodowych,
e) w punkcie 3 jednostka nie posiadająca centrali telefonicznej nie wypełnia rubryki centrala telefoniczna.
Uwaga:
Informacji w sprawach związanych z pracami nad ankietą udzielają:
- w zakresie merytorycznym p. Wiesław Sikorski, Biuro ds. Administracji Publicznej, tel. 694-69-08; fax 694-68-35,
- w sprawach informatycznych p. Wojciech Szerszeń, Biuro ds. Informatyki, tel. 694-71-09; 694-71-05.
Całość prac związanych z ankietą koordynuje Bohdan Marciniak, Wicedyrektor Biura ds. Administracji Publicznej.
I. OBSZAR ZAINTERESOWAŃ (zakres)
1. Jednostki podległe wojewodzie:
1. urzędy rejonowe,
2. wojewódzki zakład weterynarii, w tym:
- rejonowy zakład weterynarii,
3. wojewódzki zarząd melioracji i urządzeń wodnych, w tym:
- rejonowy zarząd melioracji i urządzeń wodnych,
4. wojewódzki zespół pomocy społecznej,
5. wojewódzka stacja kwarantanny i ochrony roślin, w tym:
- rejonowa stacja kwarantanny i ochrony roślin,
6. ośrodek doradztwa rolniczego, w tym:
- rejonowy ośrodek doradztwa rolniczego,
7. wojewódzkie biuro geodezji i terenów rolnych, w tym:
- rejonowe biuro geodezji i terenów rolnych,
8. wojewódzka dyrekcja dróg miejskich (dot.
województw, gdzie jednostki te zostały powołane).
2. Jednostki podległe ministrowi edukacji.
1. kuratorium oświaty, w tym:
- delegatury kuratorium.
3. Jednostki podległe ministrowi pracy i polityki socjalnej:
1. wojewódzki urząd pracy, w tym:
- rejonowe urzędy pracy.
4. Jednostki podległe ministrowi zdrowia i opieki społecznej:
1. wojewódzka stacja sanitarno-epidemiologiczna, w tym:
- terenowe stacje sanitarno-epidemiologiczne,
2. wojewódzki inspektorat nadzoru farmaceutycznego.
5. Jednostki podległe ministrowi ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa:
1. wojewódzki inspektorat ochrony środowiska, w tym:
- rejonowy inspektorat ochrony środowiska.
6. Jednostki podległe ministrowi kultury i sztuki:
1. wojewódzki konserwator zabytków.
7. Jednostki podległe ministrowi transportu i gospodarki morskiej:
1. dyrekcja okręgowa dróg publicznych, w tym:
- zarząd drogowy.
8. Jednostki podległe ministrowi spraw wewnętrznych:
1. komenda okręgowa straży pożarnych, w tym:
- komenda rejonowa straży pożarnych.
II. INFORMACJE OGÓLNE
(wypełnić oddzielnie dla każdej jednostki szczebla rejonowego i wojewódzkiego, w przypadku administracji o zasięgu ponadwojewódzkim jako podstawę przyjąć jednostkę rejonową).
1. Identyfikator jednostki (Regon): ......................................................
2. Nazwa jednostki organizacyjnej: .....................................................
3. Adres: ............................................................................................
4. Telefon: - centrali ..................... kierownika jednostki ..................
Telefax ............................ Telex ......................................
5. Typ gospodarki budżetowej (J.jedn.budż., Z-zakł.budż., G-gosp.pomocn., Ś-środki specjal., I-inne).
III. INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE
1. Zatrudnienie
| Nazwa
gminy |
gminy siedz. odz. rejon. |
(ilość etatów kalkul.) |
emerytalnym na 31.12.94. |
||
| ogółem | ekon.
adm. |
techn.
i obsł. |
|||
| w tym polu program wyświetla nazwy gmin z terenu całego województwa | |||||
2. Baza lokalowa
| Nazwa
gminy |
Nr
stat. |
m2 pow. |
techn. |
|||||
|
|
|
|
|
pow.m2 | licz. stan. | |||
| pole j.w. | park | napr. | ||||||
Uwaga: W własność, U użytkowanie wiecz. i zarząd (łącznie), N najem i dzierżawa, I inne (nieureg.).
3. Wyposażenie techniczne
| Nazwa
gminy |
Nr
statyst. |
|
|
|||||||
| osob. | cięż. | autob. | spec. | fax | tlx | centr.
telef. |
kom-
puter |
|||
| pole j.w. | ||||||||||
4. Finanse jednostki
| Plan 1993 r.
po zmianach mln zł |
Wykonanie
na 30.06.93 mln zł |
|
|
a) wydatki inwestycyjne b) wydatki bieżące w tym: - wynagrodzenia osobowe - pochodne od wynagrodzeń - fundusze zakładowe razem - pozostałe wydatki bieżące |
||
|
w tym: - dotacje budżetu (dotyczy jednostek gosp. pozabudżetowej) |
Załącznik 2
Zadania transformowane na szczebel powiatu
|
|
Zatrudnienie w % | Baza lokalowa w % |
techniczne w % |
|||
| pozostaje | przechodzi | pozostaje | przechodzi | pozostaje | przechodzi | |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
1.2
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
1.2.1
|
100
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
1.3
|
50
|
50
|
50
|
50
|
50
|
50
|
|
1.3.1
|
100
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
1.4
|
50
|
50
|
50
|
50
|
50
|
50
|
|
1.5
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
1.5.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
1.6
|
70
|
30
|
70
|
30
|
70
|
30
|
|
1.6.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
10
|
|
1.7
|
70
|
30
|
70
|
30
|
70
|
30
|
|
1.7.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
1.8
|
30
|
70
|
30
|
70
|
30
|
70
|
|
2.1
|
75
|
25
|
80
|
20
|
75
|
25
|
|
2.1.1
|
30
|
70
|
30
|
70
|
30
|
70
|
|
3.1
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
3.1.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
4.1
|
95
|
5
|
100
|
0
|
90
|
10
|
|
4.1.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
|
4.2
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
5.1
|
70
|
30
|
70
|
30
|
50
|
50
|
|
5.1.1
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
6.1
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
7.1*
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
-
|
|
8.1
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
|
8.1.1
|
0
|
100
|
0
|
100
|
0
|
100
|
* dodatkowa konsultacja eksperta
W rubryce I podano numery przypisane jednostkom terenowej administracji rządowej zgodnie z opisem instruktażowym ankiety.
Załącznik 3.
Metodyka obliczania wskaźnika określającego liczbę pracowników urzędu powiatowego w zależności od wielkości powiatu
1. Podstawę opracowania stanowią prace wykonane w pierwszych miesiącach 1993 roku na zlecenie Biura Reformy Administracji Publicznej Urzędu Rady Ministrów przez zespoły działające w województwach bydgoskim i włocławskim.1
Prace zawierają szczegółowe zestawienie potrzeb proponowanych w tych województwach 15 powiatów (nie w pełni pokrywających się z propozycjami URM z sierpnia 1993 r., co nie skutkuje negatywnie dla przyjętej metodologii).
2. Dla 15 powiatów proponowanych w województwach bydgoskim i włocławskim zestawiono zatrudnienie w rozbiciu na zaproponowane przez zespół włocławski 20 podmiotów komórek o wydzielonych kompetencjach.
3. Dla poszczególnych powiatów wyliczono wskaźnik określający liczbę etatów pracowników powiatu przypadającą na tysiąc mieszkańców.
4. Na wykresach przedstawiono analizowane zmienne dla proponowanych powiatów. Stwierdzono zależność większej liczbie ludności w powiecie odpowiada większe zatrudnienie. Uzasadnia to przyjęcie założenia, że do wstępnych prac nad określeniem zatrudnienia w powiatach przyjąć można kryterium ludnościowe, zdefiniowane wskaźnikiem określonym w punkcie 3.
5. Przedstawiony powyżej tok rozumowania oraz wykonane obliczenia poddano dyskusji w gronie ekspertów. Po dyskusji ustalono:
- analizowane propozycje utworzenia powiatów, przedstawione w badaniach bydgoskich i włocławskich można przyjąć za reprezentatywne dla całego kraju;
- kryterium ludnościowe jest wystarczająco dokładne na wstępnym etapie badań;
- określony wskaźnik liczby zatrudnionych w powiecie na tysiąc mieszkańców w wysokości 1.92 zaniżają duże miasta będące siedzibą województw: Bydgoszcz i Włocławek. Należy przyjąć wskaźnik wyliczony bez tych miast;
- do określenia zatrudnienia w miastach wyłączonych z powiatów będących siedzibą województw należy zastosować dodatkowy wskaźnik korygujący o wartości 0.72 w celu obniżenia wielkości zatrudnienia (bazę do wykonywania w tych miastach kompetencji powiatowych stanowią funkcjonujące urzędy miejskie).
6. Uwzględniając wnioski ekspertów
dokonano dodatkowych obliczeń, określając wartość wskaźnika równą 1,99.
Zespół ds. Transformacji
Zadań i Kompetencji
